Historia
Raptularz Szczawnicki
Teren Szczawnicy od początku istnienia państwa polskiego należał do królewszczyzn.
rok 1257 - Bolesław Wstydliwy darowuje Pieniny i Ziemię Sądecką swojej żonie Kindze.
przełom XIII/IV w. - obszar wchodzi w skład posiadłości Klasztoru Klarysek w Starym Sączu.
około 1350 r. - za panowania Kazimierza Wielkiego ponownie dostaje się w ręce królewskie. Istnieje już parafia w Szczawnicy.
początek XV w. - obszar Pienin zostaje oddany za bliżej nie znaną sumę dla zabezpieczenia wierzytelności pożyczonej królowi. Utworzono na nim Starostwo Czorsztyńskie z siedzibą na zamku w Czorsztynie.
rok 1413 - w zapisie opiewającym na sumę 400 florenów dokonanym przez króla Władysława Jagiełłę na rzecz starosty Abrahama Czarnego z Goszyc wymienione są m.in. Szczawnica: wżyna i niżna.
rok 1434 - źródła wymieniają Macieja plebanusa de Szczawnica.
rok 1475 - Jan Długosz w "Liber beneficiorum" używa określenia: Szczawnica magm (duża).
rok 1490 - król Kazimierz Jagiellończyk odnawia przywilej dany Janowi Sołtysowi ze Szczawnicy, potwierdzony przez Jana Olbrachta w 1494 r.
początek XVI w. - istnieje tu sołectwo i wybraniectwo - urząd etatowego żołnierza.
rok 1529 - biskup krakowski Piotr Tomicki likwiduje samodzielna parafię szczawnicką, odtąd staje się ona filią parafii krościeńskiej.
rok 1550 - budowa nowego, drewnianego kościoła (rozebranego w 1894 r.).
rok 1559 - zapis historyczny o wybrańcu Pawle Fleszarze upominającym się o swe prawa i na zamku czorsztyńskim na śmierć zamrożonym.
rok 1581 - w spisie poborowych wymienia się 5 półłanów kmiecych i 4 zagrodników bez roli w Szczawnicy.
wiek XVII - Szczawnica wymieniana jest w dokumentach Starostwa Czorsztyńskiego, m.in. w latach 1669-72 podczas powstania chłopskiego w starostwie, w którym prym wiodą chłopi z Tylmanowej.
wiek XVII - znane są już lecznicze właściwości szczawnickich źródeł.
rok 1706 -w okresie tzw.. III wojny północnej trwają tu walki pomiędzy wojskami rosyjskimi pod wodzą Jakuba Rypińskiego a wojskami starosty Lubomirskiego z Lubowli.
lata 1735/36 - Szczawnica znacznie ucierpiała wskutek przebywania na jej terenie oddziałów kozaków pod wodzą Kominka i Darowskiego przeciwnych elekcji Stanisława Leszczyńskiego na tron Polski.
lata 1768/70 - potyczki konfederatów barskich, werbunek przez Beniowskiego zwolenników konfederacji (siedziba "Generalności' w pobliskich Gniazdach).
rok 1769 - pod pozorem utworzenia kordonu sanitarnego mającego bronić Węgry przed zarazą, wojska austriackie Marii Teresy zajęły cały Spisz i Ziemię Sądecką dając tym początek pierwszemu rozbiorowi Polski.
rok 1797 - śmierć ostatniego starosty czorsztyńskiego Józefa naPotoku Potockiego.
rok 1810 - pierwsza analiza wody szczawnickiej (późniejszej "Józefiny") dokonana przez dr. Rhodiusa z Krakowa.
rok 1811 - po śmierci żony ostatniego starosty czorsztyńskiego następuje likwidacja Starostwa Czorsztyńskiego, którego dobra przejmuje rząd austriacki tworząc tzw... "Kamerę". Początkowo Urząd Kameralny znajduje się w Nowym Targu, potem przenosi się do Kamienicy. Obszar starostwa rozpada się na trzy "dominia": szczawnickie, krościeńskie i czorsztyńskie. Znaczne tereny dóbr szczawnickich dostają się w ręce chłopskie.
około 1816 r. - bezimienne jeszcze wówczas źródło jest w posiadaniu Józefa Zachwiei zwanego Józiopankiem. Butelkuje on i rozsyła niewielkie partie leczniczej wody.
rok 1820 - Józef Zachwieja sprzedaje źródło Janowi Kutscherze mieszczaninowi z Gniazd na Spiszu. Z jego działalnością wiąże się budowa pierwszych skromnych zabudowań zdrojowych przy górnym i dolnym źródle, dwóch domów dla kuracjuszy, napełnianie wodą butelek i zamulanie ich smołą.
rok 1828 - dobra szczawnickie, poprzez Jana Podhajeckiego, nabywa Józefina Szalay, również w tym roku przejmuje ona od Jana Kutschery źródła i zabudowania zdrojowe.
rok 1838 - umiera Stefan Szalay, mąż Józefiny.
rok 1839 - Józef Stefan Szalay przejmuje zarząd dobrami w Szczawnicy.
rok 1842 - następuje formalny zakup dóbr szczawnickich przez Józefa Stefana Szalaya i rozpoczyna się okres rozbudowy uzdrowiska, powstają wówczas wszystkie pensjonaty wokół Placu Dietla i na terenie Parku Górnego. Okres rozbudowy uzdrowiska trwać będzie do latosiemdziesiątych XIX w.
rok 1860 - Józef Szalaya wydzierżawia Spółce Zdrojowisk Krajowych na okres 50 lat teren Miedziusia ze źródłami:"Szymon', "Helena' i "Aniela' z zaleceniem utworzenia Dolnego Zakładu Zdrojowego.
od 1865 r. - Spółka wydzierżawia Dolny Zakład,kolejno: Teodorowi Baranowskiemu i Franciszkowi Tomankowi, Tomankowej wraz z synem oraz dr. Józefowi Kołączkowskiemu.
rok 1876 - umiera Józef Stefan Szalay. Zgodnie z testamentem Zakłady Zdrojowe przechodzą na własność Akademii Umiejętności w Krakowie, z działalnością której wiąże się wybudowanie Dworca Gościnnego i dokończenie budowy "drogi pienińskiej" nad Dunajcem. - właścicielami szczawnickich dóbr tabularnych zostają synowie Józefa Szalaya: Władysław i Tytus.
rok 1880 - połowa dóbr szczawnickich, mocą testamentu sporządzonego przez Władysława Szalaya, przechodzi na rzecz Alojzego Szalaya i zostaje odstąpiona Feliksowi z Pławic Pławickiemu - jednemu z współtwórców Towarzystwa Tatrzańskiego, posłowi na Sejm Galicyjski.
rok 1887 - powstaje Zakład Wodoleczniczy dr. Józefa Kołączkowskiego.
rok 1892 - konsekracja nowego kościoła w Szczawnicy.
rok 1893 - Akademia Umiejętności wydzierżawia uzdrowisko(Górny Zakład) Feliksowi Wiśniewskiemu. Dzierżawa trwa do
1909 r. Rozpoczyna się okres stagnacji i ubożenia uzdrowiska.
rok 1896 - Feliks Pławicki sprzedaje połowę szczawnickich dóbr tabularnych hrabinie Idzie Lasockiej, właścicielce Dębników pod Krakowem.
rok 1909 - Akademia Umiejętności sprzedaje Górny i Dolny Zakład Zdrojowy hrabiemu Adamowi Stadnickiemu, właścicielowi dóbr Nawojowa. Z jego działalnością wiąże się budowa Inhalatorium z komorami pneumatycznymi, komfortowego pensjonatu "Modrzewie", nowych ujęć wód i przeprowadzenie kanalizacji.
rok 1948 - upaństwowienie uzdrowiska.
rok 1962 - Szczawnica otrzymuje prawa miejskie.
rok 1973 - połączenie Szczawnicy i Krościenka w jedną całość administracyjną.
rok 1982 - Szczawnica ponownie zostaje samodzielnym miastem.
- poprz.
- nast. »»
